Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao một số tách cà phê có hương vị phong phú, sâu lắng, trong khi những tách khác lại nhạt nhòa, thiếu sức sống? Bí quyết nằm ở cupping coffee – một phương pháp thử nếm cà phê được các chuyên gia sử dụng để đánh giá chất lượng và hương vị của từng loại hạt. Trong bài viết này hãy cùng B52QT COFFEE tìm hiểu tất tần tật về cupping coffee là gì, tại sao nó quan trọng và làm thế nào để thử nếm cà phê chuẩn như một chuyên gia thực thụ.
Cupping Coffee là gì?
Nếu bạn là một tín đồ cà phê, muốn khám phá thế giới hương vị một cách chuyên sâu hoặc đơn giản là muốn hiểu rõ hơn về cách các chuyên gia đánh giá cà phê, thì cupping coffee chính là chìa khóa.
Cupping Coffee là một phương pháp thử nếm cà phê chuyên nghiệp, giúp đánh giá hương thơm, hương vị, độ chua, hậu vị và body của từng loại cà phê. Quá trình này không chỉ dành cho các chuyên gia mà còn là cách tuyệt vời để bất kỳ ai cũng có thể cảm nhận được sự tinh tế trong từng hạt cà phê.
Thực tế, cupping coffee không phải là một nghệ thuật ngẫu hứng, mà nó tuân theo tiêu chuẩn đánh giá khắt khe của Hiệp hội Cà phê Đặc sản Thế giới (SCA – Specialty Coffee Association). Bằng cách sử dụng quy trình thử nếm khoa học, cupping giúp các chuyên gia phân loại chất lượng hạt cà phê, tìm ra điểm mạnh và điểm yếu trong từng mẻ rang.
Câu chuyện của hạt cà phê
Trong thế giới cà phê, mỗi hạt đều có một câu chuyện riêng, và cupping coffee chính là ngôn ngữ để “đọc” câu chuyện đó và là một kỹ thuật quan trọng vì:
- Giúp đánh giá chất lượng cà phê Cupping xem một loại cà phê có đạt tiêu chuẩn cao hay không, từ đó đảm bảo chỉ những hạt tốt nhất được lựa chọn.
- Tối ưu quy trình rang cà phê cupping để thử nghiệm các phương pháp rang khác nhau, điều chỉnh nhiệt độ và thời gian để tạo ra hương vị tối ưu.
- Các nhà nhập khẩu và quán cà phê sử dụng cupping để so sánh nhiều loại hạt, từ đó đưa ra quyết định mua hàng chính xác, đảm bảo chất lượng cà phê phục vụ khách hàng.
- Không chỉ dành cho các chuyên gia, cupping còn giúp những người yêu cà phê hiểu sâu hơn về hương vị, dễ dàng phân biệt giữa một ly cà phê thông thường và một ly cà phê đặc sản.
Những ai nên biết cách Cupping Coffee
Cupping không chỉ dành cho chuyên gia, mà bất kỳ ai có niềm đam mê với cà phê cũng đều có thể tham gia. Những nhóm người dưới đây đặc biệt nên học cupping coffee:
+ Barista (Nhân viên pha chế): Giúp họ hiểu sâu hơn về nguồn gốc hương vị cà phê, từ đó pha chế ra những ly cà phê ngon nhất.
+ Roaster (Nhà rang cà phê): Cupping là công cụ không thể thiếu để đánh giá mức độ rang, thử nghiệm các phương pháp khác nhau nhằm tạo ra chất lượng cà phê tối ưu.
+ Nhà thu mua & nhập khẩu cà phê: Giúp họ lựa chọn hạt cà phê chất lượng cao, phù hợp với tiêu chuẩn kinh doanh.
+ Người yêu cà phê: Nếu bạn là một tín đồ cà phê, học cupping sẽ giúp bạn khám phá trọn vẹn hương vị cà phê theo cách chưa từng có.
Dù bạn là ai, nếu yêu thích cà phê và muốn nâng cao trải nghiệm thưởng thức, cupping coffee là kỹ năng đáng để khám phá.
Lợi ích Cupping Coffee
Cupping Coffee không chỉ là một phương pháp thử nếm đơn thuần mà còn là một công cụ mạnh mẽ giúp đánh giá, tối ưu và nâng cao chất lượng cà phê.
Giúp đánh giá chất lượng cà phê
Trong thế giới cà phê, chất lượng không chỉ được đánh giá qua nguồn gốc hạt mà còn qua hương vị, độ chua, hậu vị và cảm giác miệng (body). Cupping coffee giúp phân loại và xác định cà phê đạt chuẩn đặc sản (Specialty Coffee) hay chỉ là cà phê thương mại thông thường.
Các chuyên gia cupping cà phê để:
+ So sánh nhiều loại hạt từ các vùng khác nhau, tìm ra loại cà phê chất lượng cao nhất
+ Phân biệt giữa cà phê Arabica và Robusta, cũng như các giống cà phê hiếm
+ Định hình hương vị chuẩn để phục vụ khách hàng một cách tốt nhất
Cảm nhận hương vị một cách chính xác
Mỗi ly cà phê mang trong mình một bản giao hưởng hương vị, từ vị chua của trái cây, ngọt ngào như mật ong đến hậu vị sô-cô-la đậm đà. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể cảm nhận đầy đủ và phân biệt rõ ràng các tầng hương vị này. Cupping coffee giúp người thử nếm:
+ Rèn luyện vị giác và khứu giác, nhận diện chính xác từng nốt hương trong cà phê
+ Hiểu rõ sự khác biệt giữa cà phê rang nhạt, trung bình và đậm
+ Nhận diện hậu vị kéo dài hay nhanh chóng biến mất, yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng cà phê
Nhờ cupping coffee, bạn không chỉ thưởng thức cà phê mà còn trải nghiệm cả một thế giới hương vị đa dạng!
Phát hiện lỗi trong quá trình rang và chế biến cà phê
Không phải mọi mẻ cà phê đều hoàn hảo, và cupping coffee chính là cách nhanh nhất để phát hiện các lỗi tiềm ẩn trong quá trình rang và chế biến. Một số lỗi thường gặp có thể được nhận diện qua cupping như:
+ Rang quá cháy hoặc chưa tới, làm mất đi hương vị tự nhiên của hạt cà phê
+ Lỗi lên men quá mức, khiến cà phê có mùi khó chịu hoặc vị gắt
+ Hạt cà phê bị lỗi do bảo quản không đúng cách, dẫn đến hương vị kém chất lượng
Bằng cách thử nếm thường xuyên, các nhà rang xay và sản xuất có thể tối ưu hóa quy trình chế biến, đảm bảo chất lượng hạt cà phê luôn đạt tiêu chuẩn cao nhất.
Ứng dụng cupping coffee trong kinh doanh cà phê
Không chỉ dành riêng cho những chuyên gia, cupping coffee còn đóng vai trò chiến lược trong kinh doanh cà phê.
+ Đối với quán cà phê & barista: Giúp chọn lựa loại hạt phù hợp với phong cách pha chế, đảm bảo khách hàng luôn có trải nghiệm cà phê ngon nhất.
+ Đối với nhà rang xay & nhập khẩu: Dễ dàng phân loại và định giá cà phê theo chất lượng thực tế, từ đó tạo ra sản phẩm phù hợp với thị trường.
+ Đối với người yêu cà phê: Cupping giúp bạn hiểu rõ hơn về gu thưởng thức của mình, từ đó dễ dàng chọn đúng loại cà phê ưa thích.
Cupping coffee không chỉ là một kỹ thuật thử nếm mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa khám phá thế giới cà phê theo cách chuyên sâu nhất. Nếu bạn muốn thực sự cảm nhận và hiểu về cà phê như một chuyên gia, cupping là kỹ năng không thể bỏ qua!
Chuẩn bị dụng cụ Cupping Coffee
Để thực hiện cupping coffee đúng chuẩn, bạn không thể chỉ đơn giản pha cà phê và thử nếm theo cảm hứng. Quá trình này yêu cầu sự chính xác từ nhiệt độ nước, tỷ lệ pha chế đến dụng cụ chuyên dụng, nhằm đảm bảo trải nghiệm thử nếm khách quan và đồng nhất
Cà phê mẫu (hạt hoặc bột)
Không có cà phê mẫu thì chắc chắn không thể cupping! Nhưng không phải loại nào cũng phù hợp. Bạn cần chuẩn bị hạt cà phê nguyên chất, tốt nhất nên sử dụng hạt cà phê đặc sản (Specialty Coffee) để cảm nhận rõ ràng sự khác biệt về hương vị.
Nước nóng
Nước nóng là một yếu tố quan trọng trong quá trình cupping, vì nhiệt độ không chuẩn có thể ảnh hưởng đến quá trình chiết xuất và hương vị của cà phê. Tiêu chuẩn nước dùng cho cupping gồm:
- Nhiệt độ lý tưởng: 92-96°C – nếu thấp hơn, cà phê có thể bị nhạt; nếu quá nóng, có thể làm cháy và mất đi hương vị tinh tế.
- Nước tinh khiết, không mùi, không clo – vì khoáng chất trong nước ảnh hưởng trực tiếp đến cảm nhận hương vị.
Mẹo nếu không có nhiệt kế, bạn có thể đun sôi nước, sau đó để nguội khoảng 30 giây – 1 phút trước khi rót vào cốc cupping.
Cốc cupping
- Cốc cupping không phải là loại ly thông thường mà có tiêu chuẩn riêng để đảm bảo tính khách quan trong quá trình thử nếm
- Dung tích tiêu chuẩn: 150 – 200ml để dễ dàng kiểm soát tỷ lệ cà phê và nước.
Chất liệu: Thủy tinh hoặc sứ để không làm ảnh hưởng đến hương vị cà phê.
Lưu ý mỗi mẫu cà phê khác nhau nên được đựng trong cùng một loại cốc, tránh sự chênh lệch ảnh hưởng đến quá trình cảm nhận hương vị.
Thìa cupping
Một chiếc thìa thông thường không thể thay thế thìa cupping chuyên dụng. Loại thìa này có hình dáng đặc biệt đầu tròn, sâu giúp múc cà phê dễ dàng mà không làm mất đi lớp crema trên bề mặt.
Chất liệu bằng thép không gỉ hoặc bạc để không gây ảnh hưởng đến hương vị cà phê. Mẹo nếu chưa có thìa cupping chuyên dụng, bạn có thể sử dụng thìa soup có đầu tròn tương tự để thay thế.
Cân điện tử
Để đảm bảo sự đồng nhất giữa các mẫu cà phê thử nếm, bạn cần có cân điện tử. Cân giúp đo lường chính xác tỷ lệ cà phê – nước, tránh ảnh hưởng đến kết quả thử nếm.
Và cần đồng hồ bấm giờ để tính thời gian chờ trước khi phá vỡ lớp bọt (khoảng 4 phút), giúp kiểm soát quá trình chiết xuất chuẩn nhất. Mẹo nếu không có đồng hồ chuyên dụng, bạn có thể sử dụng ứng dụng bấm giờ trên điện thoại để hỗ trợ.
Hướng dẫn cách thử nếm cà phê như chuyên gia
Cupping Coffee không chỉ là một phương pháp thử nếm đơn thuần mà còn là một nghệ thuật cảm nhận hương vị. Để cupping chính xác, bạn cần tuân theo một quy trình chuyên nghiệp nhằm đảm bảo đánh giá khách quan nhất.
Bước 1: Xay cà phê đúng chuẩn
Cách xay cà phê ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chiết xuất hương vị trong cupping. Bạn cần đảm bảo:
- Mức độ xay phù hợp: Độ xay trung bình – coarse (medium-coarse) tương đương với muối biển thô. Nếu bột cà phê quá mịn, nước sẽ chiết xuất quá nhanh, ảnh hưởng đến hương vị tổng thể.
- Tỷ lệ pha tiêu chuẩn: Theo quy tắc của Hiệp hội Cà phê Đặc sản (SCA), tỷ lệ khuyến nghị là 8.25g cà phê trên 150ml nước.
Mẹo luôn xay cà phê ngay trước khi cupping để giữ được hương thơm nguyên bản, tránh mất đi các hợp chất dễ bay hơi quan trọng.
Bước 2: Ngửi hương khô (Dry Aroma)
Trước khi rót nước nóng, hãy tận hưởng mùi hương nguyên bản của bột cà phê. Đây là bước giúp bạn cảm nhận được tầng hương đầu tiên của cà phê. Hương thơm khô (Dry Aroma) tiết lộ những đặc điểm ban đầu như:
- Hương trái cây, hoa, mật ong (cà phê Arabica đặc sản)
- Hương chocolate, caramel, hạt dẻ (cà phê rang đậm)
Hương khói, đất, gỗ (cà phê có lỗi hoặc quá trình rang chưa tối ưu)
Mẹo hãy hít sâu bằng mũi để cảm nhận sự phong phú và tinh tế của hương thơm cà phê.
Bước 3: Chế nước & đánh giá hương ướt (Wet Aroma)
Sau khi cảm nhận hương khô, đã đến lúc rót nước nóng và theo dõi sự thay đổi hương thơm.
Cách rót nước đúng kỹ thuật:
+ Dùng nước có nhiệt độ 92-96°C, đổ từ từ theo vòng tròn để nước thấm đều vào bột cà phê.
+ Đợi khoảng 4 phút để cà phê hòa tan và chiết xuất đủ hương vị.
Đánh giá hương ướt (Wet Aroma) khi nước vừa chạm vào cà phê, một lớp bọt (crust) sẽ hình thành trên bề mặt. Dùng thìa để phá vỡ lớp bọt và ngay lập tức đưa mũi vào gần để ngửi luồng hương thoát ra. Đây là thời điểm bạn có thể cảm nhận những hương thơm sâu sắc và rõ ràng nhất của cà phê.
Mẹo khi phá vỡ lớp bọt, hãy khuấy nhẹ nhàng 2-3 lần để hương thơm lan tỏa mạnh hơn.
Bước 4: Nếm cà phê (Slurp)
Đây là bước quan trọng nhất trong cupping coffee, giúp bạn cảm nhận toàn bộ hương vị cà phê. Cách nếm cà phê đúng chuẩn dùng thìa múc một ít cà phê, sau đó húp mạnh (slurp) để cà phê lan tỏa đều trong khoang miệng. Cách húp này giúp khí và cà phê hòa quyện, từ đó cảm nhận rõ hơn về cấu trúc, vị chua, vị đắng, hậu vị và body. Những yếu tố cần đánh giá:
- Acidity (Độ chua): Tươi sáng, thanh khiết hay gắt?
- Sweetness (Độ ngọt): Cà phê có hậu vị ngọt tự nhiên hay không?
- Bitterness (Độ đắng): Đắng dịu hay gắt?
- Body (Cảm giác miệng): Nhẹ nhàng, trung bình hay dày đặc?
- Aftertaste (Hậu vị): Kéo dài hay nhanh chóng biến mất
Mẹo dừng nuốt ngay mà hãy giữ cà phê trong miệng một chút để cảm nhận tất cả các tầng hương vị.
Bước 5: Đánh Giá & Ghi Chép Lại Kết Quả
Sau khi thử nếm, bước cuối cùng là ghi lại toàn bộ cảm nhận của bạn để có cái nhìn tổng thể về từng loại cà phê. Sử dụng bảng điểm cupping của SCA, trong đó đánh giá các tiêu chí:
– Hương thơm (Fragrance/Aroma)
– Độ chua (Acidity)
– Độ ngọt (Sweetness)
– Hậu vị (Aftertaste)
– Body (Cảm giác miệng)
Ghi chú chi tiết viết ra những gì bạn cảm nhận được, so sánh các mẫu cà phê khác nhau để phát triển khả năng thử nếm chuyên sâu hơn. Mẹo khi mới bắt đầu, bạn có thể tham khảo Bánh xe hương vị cà phê (Coffee Flavor Wheel) để dễ dàng xác định các tầng hương hơn!
Mẹo Cupping Coffee cảm nhận hương vị chuẩn
Để có trải nghiệm cupping chính xác và chân thực nhất, hãy áp dụng những mẹo sau:
– Tránh ăn đồ có mùi mạnh trước khi cupping – Các thực phẩm như hành, tỏi, thức ăn cay có thể ảnh hưởng đến vị giác.
– Thử nếm nhiều mẫu cà phê khác nhau – So sánh giữa các loại cà phê sẽ giúp bạn phân biệt rõ sự khác biệt về hương vị.
– Giữ tâm trạng thư giãn khi cupping – Stress có thể ảnh hưởng đến cảm nhận hương vị, vì vậy hãy thử nếm khi bạn thực sự tập trung và thoải mái.
Tổng kết
Cupping Coffee không chỉ là một kỹ thuật mà còn là một hành trình khám phá thế giới cà phê qua từng tầng hương vị. Bằng cách thực hành thường xuyên, bạn sẽ dần dần phát triển kỹ năng thử nếm và cảm nhận được những nét tinh tế nhất trong từng loại cà phê. Hãy chuẩn bị dụng cụ, làm theo từng bước và bắt đầu khám phá những hương vị cà phê khác nhau.
Cảm ơn bạn đọc!
B52QT.COM
FAQ (Câu hỏi thường gặp)
Cupping coffee có khó không?
Cupping Coffee không quá khó nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và tập trung. Chỉ cần thực hành đúng kỹ thuật, bạn có thể dễ dàng nhận biết sự khác biệt về hương thơm, độ chua, độ ngọt và hậu vị của cà phê.
Dụng cụ cupping coffee mua ở đâu?
Bạn có thể mua dụng cụ cupping như cốc cupping, thìa cupping, cân điện tử tại các trang thương mại điện tử như Shopee, Lazada,.. Hoặc liên hệ B52QT COFFEE để được tư vấn cụ thể.
Có thể tự cupping coffee tại nhà không?
Hoàn toàn có thể! Chỉ cần chuẩn bị cà phê nguyên chất, nước nóng chuẩn nhiệt độ, cốc và thìa cupping, bạn có thể tự thử nếm và khám phá hương vị cà phê ngay tại nhà.